Göz bebeği, gözün ortasında yani iris tabakasının merkezinde bulunan bir boşluktur.
Göz bebeği renkli değildir; ancak, bu boşluktan giren ışık tekrar çıkmadığı için siyah renkli görünmektedir. Çünkü ışınlar, dokular tarafından emilir. Göz bebeğinin en önemli görevlerinden biri, göze gelen ışık miktarını ayarlayarak gözün korunmasını sağlamaktır. Bu koruma, göz bebeğinin küçülme ve büyüme hareketleri ile gerçekleşir. Ayrıca, bu hareketler sayesinde retinaya düşen ışık miktarı da düzenlenir.
Göz Bebeği Şekilleri
Göz bebeği, insanlarda genellikle yuvarlak şekildedir. Ancak bazı hayvanlarda bu durum farklı olabilir. Örneğin, kedilerde göz bebeği dikey yarık şeklinde görülürken, keçilerde dikdörtgen şeklinde ortaya çıkar. Anatomide, göz bebeğine diyafram da denilmektedir, çünkü çalışma mekanizması diyaframa benzemektedir.
Göz Bebeği Hastalıkları
Göz bebeği hastalıklarında genel olarak göz damlaları veya steroidler kullanılmaktadır. Ancak hastalığın hangi aşamada olduğuna bağlı olarak farklı tedaviler de uygulanabilir.
- İris Kolobomu: Gözde en sık rastlanan konjenital anomalilerden biridir. İris kolobomunda kornea küçük ve damla şeklinde uzanır. Lensin arka subkapsülünde küniform opasite başlamıştır. Bazı durumlarda, iris kolobomu katarakt ameliyatı sonrasında farklı görüntülerle ortaya çıkabilir. Bazen lens, koroid ve optik disk kolobomu da bu tabloya eşlik edebilir.
- Aniridi Hastalığı: İriste ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu hastalıkta iris yoktur ya da kısmen vardır. Nadir rastlanan bir hastalık olmakla birlikte, makulada hipoplazi, katarakt, glokom (göz tansiyonu) ve nistagmus hastalıklarına yol açabilir. Aniridi hastalığı özellikle çocuklarda görme gelişimini etkileyebileceği için dikkatle takip edilmelidir. Genellikle bilateral olarak ortaya çıkar ve üçte ikisi ailesel, kalan kısmı ise sporadik etkenlidir. Sporadik olguların yaklaşık yüzde 25'inde bir tümör de gelişebilir.
- Göz Bebeği İltihabı (İritis): Bu hastalık toplumda sık rastlanır. Tedavi edilmediğinde bireyin görme refleksinde belirgin bir düşüşe neden olabilir ve ritim faaliyetlerini yapmada zorlanabilir. Bu hastalıkta en önemli şey erken tanıdır. Hastalığın ilk belirtileri ortaya çıktığında doktora başvurulmalıdır.
- Albinizm: Bu hastalıkta iris rengi hastalığın bulunduğu aşamaya göre değişir veya ırka bağlı olarak iris rengi farklılık gösterebilir. Biyomikroskopide iristen transillumination alınır. Kutanöz veya kutanöz formda ortaya çıkabilir. Makula hipoplazisi, ciddi refraksiyon kusuru, şaşılık, ambliyopi ve nistagmus eşlik edebilir. Hermansky-Pudlak sendromunda albinizm ile birlikte platelet anomalisine bağlı kanama diatezi mevcuttur.
Göz Bebeği İltihabı Belirtileri Nelerdir?
- Hasta ışığa bakmakta zorlanır ve bu yüzden çok sık göz kırpmaya başlar. Göz bebeği ciddi anlamda tahriş olmuştur.
- Göz bölgesinde ve gözlerin üst bölgesinde şiddetli ağrılar ortaya çıkar.
- Gözde beyaz kısmında kızarıklıklar meydana gelir.
- Gözlerde sulanma ortaya çıkar. Bu, iltihaplanmanın en belirgin belirtilerindendir.
- Göz bebeği iltihabı, şeker hastalığı, enfeksiyon, frengi gibi hastalıklar tarafından tetiklenebilir.
- Soğuk havalar, evde uygulanan tedavi yöntemleri, bilinçsiz ilaç kullanımı ve kirli eller ile mikrop bulaşması da göz bebeği iltihabına yol açabilir.
|
